Title:

Mobilność kapitału ludzkiego jako źródło międzynarodowej i wewnątrzkrajowej dyfuzji wiedzy

Group publication title:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century

Title in english:

Human capital mobility as a source of international and intranational knowledge diffusion

Creator:

Wachowska, Małgorzata

Subject and Keywords:

dyfuzja wiedzy ; mobilność badaczy akademickich ; mobilność wykwalifikowanej kadry ; knowledge diffusion ; academic researcher mobility ; skilled staff mobility

Description:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century, 2014, Nr 2 (2), s. 80-92

Abstrakt:

Panuje przekonanie, że mobilność kapitału ludzkiego jest kluczowa zarówno dla wewnątrzkrajowego, jak i międzynarodowego rozprzestrzeniania się wiedzy, a w konsekwencji poprawy innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw i gospodarek narodowych. W powszechnym odczuciu jednakże to tylko strona otrzymująca odnosi korzyści w postaci efektów spillover, podczas gdy przedsiębiorstwo czy kraj źródłowy pracownika tracą (lub nie zyskują) na jego odejściu czy emigracji. W związku z tym politycy w wielu krajach, i to nie tylko rozwijających się czy wschodzących gospodarek, obawiają się, że działalność mobilnych badaczy akademickich czy wykwalifikowanej kadry z sektora przemysłu będzie mieć pozytywny wpływ jedynie dla kraju przyjmującego, chociaż pracownik był w dużej mierze finansowany przez kraj źródłowy. W świetle toczących się dyskusji dotyczących potencjalnie negatywnych skutków mobilności kapitału ludzkiego dla strony macierzystej, celem artykułu jest wskazanie, na przykładzie wybranych gospodarek narodowych, związku między mobilnością kapitału ludzkiego a rozprzestrzenianiem się wiedzy, a także identyfikacja czynników stymulujących i hamujących dyfuzję wiedzy poprzez mobilność siły roboczej. Bazując na odkryciach badań empirycznych, można stwierdzić, że nie potwierdzają się powszechne obawy, jakoby to jedynie strona otrzymująca kapitał ludzki zyskiwała jego cenne know-how. Niezależnie od zastosowanej metody pomiaru rozprzestrzeniania się wiedzy (metoda, w której miarą jest jakiś określony wskaźnik ekonomiczny; metoda cytowań, metoda badań ankietowych), można bowiem odnaleźć dowody, że zarówno mobilni badacze akademiccy, jak i wykwalifikowani pracownicy z sektora przemysłu transferują wiedzę również do przedsiębiorstwa, jak i kraju źródłowego. Co więcej, efekty te są zauważalne zarówno w gospodarkach rozwiniętych, jak i wschodzących oraz rozwijających się. Nie zawsze jednak musi dochodzić do dyfuzji wiedzy lub też siła rozprzestrzeniania się może być różna, i to zarówno wśród strony macierzystej, jak i przyjmującej pracownika. Rola mobilności kapitału ludzkiego w transferze wiedzy jest uzależniona od szeregu czynników. Dyfuzji wiedzy sprzyjają: (1) występowanie luki technologicznej między stroną źródłową a otrzymującą pracownika, przy czym luka ta nie może być zbyt duża; (2) wysoka zdolność strony otrzymującej pracownika do absorpcji obcego know-how; (3) system patentowy ze słabą ochroną praw własności intelektualnej; (4) posiadanie przez mobilnego pracownika „odległej” wiedzy od tej, którą posiada strona przyjmująca, oraz (5) zatrudnienie mobilnego pracownika w niekluczowych obszarach technologicznych jego nowego pracodawcy. Barierami dla rozprzestrzeniania się wiedzy są zaś: (1) wysoka skłonność przedsiębiorstwa, z którego odchodzi pracownik, do patentowania innowacji; (2) stosowanie przez przedsiębiorstwo, z którego odchodzi pracownik, strategii twardej ochrony praw własności intelektualnej; (3) stosowanie przez przedsiębiorstwo strategii wysokich wynagrodzeń oraz (4) stosowanie przez przedsiębiorstwo strategii polegającej na przekazywaniu wiedzy pracownikom jedynie przez przełożonych, a nie poprzez instrukcje techniczne, instrukcje obsługi, podręczniki itp. Siła i zakres rozprzestrzeniania się wiedzy mogą ponadto zależeć od polityki państwa i uwarunkowań osobistych pracownika

Publisher:

Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

Place of publication:

Wrocław

Date:

2014

Resource Type:

artykuł

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

doi:10.15611/e21.2014.2.05

Language:

pol

Relation:

Ekonomia XXI Wieku = Economics of the 21st Century, 2014, Nr 2 (2)

Rights:

Wszystkie prawa zastrzeżone (Copyright)

Access Rights:

Dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku

Location:

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu